De ziekte van Parkinson is de snelst groeiende hersenziekte ter wereld. Het aantal mensen dat aan Parkinson lijdt, is tussen 1990-2015 verdubbeld. Men verwacht dat dit aantal de komende jaren opnieuw verdubbelt, van 7 miljoen in 2015 naar ca. 14 miljoen in 2040. Deze pandemie vormt een grote bedreiging voor de volksgezondheid en moet dringend gekeerd worden, zoals prof. Bas Bloem betoogt in zijn boek: ‘De Parkinson pandemie: een recept voor actie’.[i]
De laatste tijd groeit de consensus dat deze exponentiële groei het gevolg is van blootstelling aan giftige stoffen. Mensen die langdurig in aanraking komen met bestrijdingsmiddelen die worden gebruikt in de landbouw (pesticiden) zoals boeren, hebben een veel hoger risico op Parkinson (170% hoger volgens een Neurology onderzoek uit 1998). Zo worden in de Franse wijnbouw relatief veel pesticiden gebruikt en juist in de wijnstreken komen meer Parkinson-gevallen voor dan in de rest van het land. In Frankrijk is Parkinson erkend als beroepsziekte.
Nederland is Europees kampioen pesticidengebruik per hectare landbouwgrond.[ii] Prof. Bloem acht het zelfs mogelijk dat alle Nederlanders een verhoogd risico op Parkinson hebben, omdat veel bestrijdingsmiddelen de voedselketen bereiken. Jarenlang is daar veel te laconiek mee omgegaan. Laatst sloeg mij de schrik om het hart toen ik de podcast ‘Krijg Ik Parkinson?’[iii] van journalist Laura Kors beluisterde, waarin zij het vermeende verband onderzoekt tussen Parkinson ‘oplopen’ en tulpenbollen (met pesticiden) pellen in West-Friesland, destijds hét vakantiebaantje van tienduizenden tieners, waaronder Laura en mijzelf. Laura heeft gelukkig nooit Parkinson gekregen, maar ik wel. Zou het door die bollen zijn gekomen?
Inmiddels zijn de meest verdachte bestrijdingsmiddelen in Nederland (en Europa) verboden. Echter, van veel van de toegelaten pesticiden weet men niet zeker of ze veilig zijn, omdat de screeningsinstrumenten die men (in EU-verband) gebruikt, onvoldoende inzicht geven in het eventuele risico op de ziekte van Parkinson. Daarom dient het toelatingsbeleid fiks te worden aangescherpt. Het RIVM zou alle nieuwe, maar ook bestaande bestrijdingsmiddelen moeten toetsen aan een een strengere, ‘Parkinson-proof’ norm. Bovendien zou men voortaan, naast de risico’s van blootstelling aan afzonderlijke bestrijdingsmiddelen, ook die aan cocktails van verschillende bestrijdingsmiddelen moeten meewegen. Dit gebeurt tot op heden niet.
Nederland heeft de unieke gelegenheid wereldwijd voorop te lopen bij het ontwikkelen en toepassen van een verbeterd, strikter toelatingsbeleid van bestrijdingsmiddelen. Dit zal niet alleen helpen de Parkinson pandemie in te dammen, het zal ook bijdragen aan preventie van andere ziekten die worden veroorzaakt door onze giftige leefomgeving, zoals de ziekte van Alzheimer. Deze kans mogen ‘we’ dus niet ver-pesten!
Wytze Russchen
[i] Bastiaan R. Bloem, Ray Dorsey e.a. – De Parkinson pandemie: een recept voor actie (Poiesz Uitgevers, 2021)
[ii] https://www.worldometers.info/food-agriculture/pesticides-by-country/
[iii] ‘Krijg ik Parkinson?’, podcast NPO Radio 1 en AVROTROS, Laura Kors (EenVandaag)